छत्रपती शिवाजी महाराज आणि सह्याद्री – हे केवळ नाव नाहीत, ते आपल्या मराठी मनाचा अभिमान आहेत. बालपणात शिवरायांचा इतिहास ऐकताना आपसूकच स्वाभिमान जागा होतो.
"शिवनेरीवरचा पावसाळा – Monsoon Musings and Memories on Shivneri Fort"
शिवाजी महाराज आज प्रत्यक्ष पाहता येत नाहीत, पण त्यांच्या स्मृतीस्थळांना भेट देऊन त्यांचं कार्य जाणून घेण्याची तीव्र इच्छा होती. इतिहास वाचताना, त्यांच्या जीवनचरित्रांतील प्रत्येक पान आपल्याला अधिक उत्सुक बनवतं. प्रत्येक नव्या पुस्तकातून त्यांच्या थोरवीचं दर्शन होतं – हेच त्यांच्या महानतेचं साक्षात्कार आहे.
किल्ल्याचं वैभव आणि पावसाळ्याचं सौंदर्य
दि. १ मे २०१० रोजी आमच्या शिवनेरी भेटीची संधी मिळाली. पुण्यात मुक्काम करून, आम्ही सकाळी निघालो. ओझरच्या विघ्नेश्वराचे दर्शन घेतल्यावर लेण्याद्रीच्या गिरिजात्मज गणपतीचं दर्शन झालं.
दुपारी गडाच्या पायथ्याशी पोहोचल्यावर दूरवरूनच शिवनेरीच्या भव्यतेचा अनुभव आला. कडक ऊन्ह असूनही मनातली उत्सुकता आणि भक्तिभाव मनात शीतलता देत होता. चढाई करताना सह्याद्रीच्या रांगा, घाट, खोल दऱ्या – सगळं दृश्य मन मोहवत होतं. सात दरवाजे ओलांडून वर गेलो आणि तिथे तुळजाभवानीचे मंदिर दर्शनासाठी उभं होतं.
इतिहासाच्या साक्षीनं भरलेली स्मृती
गडावर पावसाळी वातावरण अनुभवताना आम्ही मोहित झालो. टाक्या, तलाव, बुरुज, राजवाड्याचे अवशेष – सगळं दर्शन भारावून टाकणारं. गारा, वाऱ्याची झुळूक, कोवळं ऊन्ह – पावसात चिंब भिजताना स्वप्नवत वाटलं. गडावरून खाली उतरताना सूर्यही आपल्या शिवभक्तांसाठी निरोप देतो आहे असं वाटलं.
शिवनेरी – महाराष्ट्राचं वैभव
शिवनेरी म्हणजे केवळ किल्ला नव्हे, तर स्वराज्याचं पवित्र गर्भगृह. याच ठिकाणी जिजाऊंनी शिवबाला संस्कार दिले. त्या काळात त्यांना स्वराज्याचं स्वप्न दिलं.
शिवनेरी पुण्याजवळ जुन्नर तालुक्यात वसलेला आहे. आजूबाजूला जीवधन, नारायणगड, हडसरगड, हरिश्चंद्रगड, राजमाची यांसारखे गड आहेत. किल्ल्याची निर्मिती इ.स.पू. २०० ते इ.स. २०० दरम्यान झाली. १९ फेब्रुवारी १६३० रोजी याच पवित्र गडावर शिवरायांचा जन्म झाला. आणि १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी हा किल्लाही भारतासोबत स्वतंत्र झाला.
लेखक: डॉ. ज्ञानेश्वर जाधव
तोरणाळे, ता. जामनेर, जि. जळगांव
मोबा. 9403119082
0 टिप्पण्या